Badania


Warstwy malarskie są złożonymi wielowarstwowymi strukturami zbudowanymi z higroskopijnych materiałów, które na przestrzeni wieków uległy postarzeniu, spękaniu i rozwarstwieniu. Rozwinięta sieć spękań – krakelury (CP) – charakterystyczna dla poszczególnych materiałów i struktur fizycznych dzieł sztuki, jest wynikiem odziaływania elementów składowych obiektu i technologii jego wykonania.

Badania w projekcie CRAQUELURE mają cztery cele szczegółowe:

  • stworzenie bazy danych z właściwościami historycznych materiałów artystycznych używanych w obrazach, obejmującą wytrzymałość na pękanie i energię pękania,
  • opracowanie całościowego trójwymiarowego mechanicznego modelu warstwy malarskiej, w szczególności pozwalającego na wyjaśnienie mechanizmu i procesu tworzenia CP,
  • korelacja struktury CP z obszarem geograficznym i okresem, w którym powstała dana grupa obrazów; długofalowym celem jest także wsparcie procesu badania autentyczności obrazów,
  • określenie wytrzymałości historycznych warstw malarskich z rozwiniętymi CP na wahania wilgotności względnej – także warstw poddanych procesowi konserwacji – i opracowanie narzędzi wspierających ilościową ocenę zagrożeń dzieł, które uwzględnią wpływ istniejących układów krakelur na dalsze narastanie uszkodzeń.

W ramach projektu nawiązaliśmy współpracę z Patrickiem Kékicheff, Dyrektorem ds. Badań w Institut Charles Sadron, Uniwersytetu w Strasburgu. Dzięki jego doświadczeniu naukowemu w technikach obrazowania, w tym mikrotomografii rentgenowskiej (micro-CT) możemy badać strukturę spękań poszczególnych warstw próbki z dokładnością rzędu mikrometrów. Wstępne badania przerowadziliśmy na próbce XVII-wiecznego flamandzkiego obrazu na desce oraz XIX-wiecznym zdobionym drewnie pochodzącym z antependium. Uzyskane wyniki pozwalają nam jednoznacznie określać położenie i charakter pęknięć. W ramach dalszej współpracy planujemy także pomiary na synchrotronie SOLEIL we Francji.

Mikrotomografia rentgenowska umożliwiła obserwację w 3D pęknięć na powierzchni jak i w przekroju obrazu olejnego na desce. Badanie wykonał P. Kékicheff, Dyrektor ds. Badań w Institut Charles Sadron (Francja)